Op 24 juni 2021 werd de petitie ‘1 juli moet een nationale feest- en herdenkingsdag worden’ gelanceerd door stichting Nederland Wordt Beter, Funx en The Black Archives. Meer dan 62.000 mensen ondertekenden de petitie binnen een week. Dit statement is gemaakt ter ere van de “afschaffing” van de Nederlandse slavernij in Suriname en de voormalig Nederlandse Antillen op 1 juli 1863. Keti Koti wordt daarom op 1 juli gevierd om de slavernij te herdenken en haar afschaffing te vieren. De initiatiefnemers van de campagne beklagen het feit dat Keti Koti nog niet wordt erkend als nationale herdenking en vrije dag . Door campagne te voeren proberen zij dit alsnog te bewerkstelligen, omdat de politiek er te lang over doet om dit voor elkaar te krijgen. Zij roepen de mensen op om massaal vrij te nemen op 1 juli totdat we allemaal vrij zijn. Eerlijk gezegd denk ik dat zolang het kapitalistische gedachtegoed bestaat, we altijd vrij zullen moeten blijven nemen op 1 juli.
Verbroken ketenen?
De trans-Atlantische slavernij heeft desastreuze gevolgen gehad voor de verschillende beschavingen in Afrika. Het heeft anders dan vele vormen van slavernij complete politieke en maatschappelijke structuren vernietigd en daarbij miljoenen mensen ontheemd van hun etnische identiteit. Refereren naar hun culturele achtergrond en de lessen van hun voorouders maakten plaats voor racistische propaganda en stereotyperingen die nog altijd de ketenen vormen van de mentale slavernij. Een vorm van slavernij waardoor de zwarte man naar zichzelf in de spiegel kijkt en tegen zichzelf zegt dat hij minder is omdat witte mensen hem dit idee hebben gegeven. Diezelfde zwarte man kijkt dan naar zijn zwarte broeder en kijkt op hem neer omdat hij donkerder of lichter van kleur is. Een gevolg van het Europese beleid van divide et empera (divide and conquer) die nog ver in de 21 eeuw doorspeelt in de zwarte psyche. Getekend door stereotyperingen die zeggen dat hij lui, minder intelligent en onbetrouwbaar is zorgen ervoor dat hij zijn ambities omlaag bijstelt. Sommigen conformeren zich aan de opgelegde stereotypering omdat je dan pas “a real n****” bent. Hij begeeft zich in criminaliteit of neemt genoegen met het minimale. De cyclus gaat door omdat zijn kinderen van hem hebben geleerd dat dat de norm is. Nee, we kunnen niet spreken over van “keti koti” als de mentale ketenen nooit af zijn gegaan. De één noemt de ander nog altijd bokoe of bosneger ondanks dat we praktische uit dezelfde schoot komen. Allemaal bijproducten en symptomen van een mindset welke gevangen is door het kapitalisme.
Het probleem van het kapitalistische gedachtegoed
De Translantische slavenhandel heeft West-Europese staten een economische boost gegeven waarmee zij in staat waren om later de Industriële Revolutie te bekostigen. Daar waar in eerste instantie beredeneerd werd vanuit een pseudo-religieuze beargumentatie om slavernij te rechtvaardigen, is naderhand een beargumentatie ontstaan vanuit “the white man’s burden“. De witte man met haar liberale beschaving had de morele plicht om de niet-westerse beschavingen te begeleiden uit hun “achterlijkheid”. Althans, dit is hoe zij het hadden geframed. In werkelijkheid hebben zij koste wat het kost hun koloniën behouden na de slavernij en ging men verder met het leegzuigen van hun “bezittingen” in Afrika en Azië.
Ondertussen zijn sommigen gebiologeerd geraakt door the white man’s burden en zijn beschaving. Zij kijken naar hen op en proberen hen in alle aspecten te emuleren, desnoods ten koste van hun eigen eer en integriteit. Hoe kunnen we dan verwachten dat zij zullen toegeven dat zij grove wreedheden zijn begaan. En dat diezelfde wreedheden de springplank zijn geweest om van Nederland een rijk te maken. Piet Emmer, Nederlands historicus stelde dat Translantische slavernij niet de reden is geweest voor het achterop raken van landen in Sub-Sahara Afrika. Een oppervlakkige conclusie, daar slavernij geen universeel begrip is, slavernij heeft door de geschiedenis heen op verschillende plaatsen verschillende vormen gekend. Translantische slavernij oftewel chattel slavery heeft de maatschappelijke en politieke structuren ik sub-Sahara Afrika vernietigd. Dit is anders dan slavernij in China waarbij de ene Chinees de andere tot slaaf maakt. De politieke structuur van de dynastische samenleving weer hiermee niet vernietigd.
Excuses van slavernijverleden of erkenning van propaganda tegen zwarte mensen?
Een herdenking is niet per se verkeerd en het kan een middel zijn om te reflecteren over fouten die in het verleden zijn begaan. Maar laten we eerlijk zijn, deze fouten worden niet toegegeven, als dit wel wordt gedaan dan wordt het gebagatelliseerd, Piet Emmer is hier de aanvoerder van. Bewustzijn over het slavernijverleden en hoe hiermee om te gaan wordt m.i. beperkt door het alleen maar te hebben over de Transatlantische slavernij an sich. Verstoken van een gedetailleerde analyse over hoe het zich heeft ontrafeld en wat de gevolgen hiervan zijn tot de dag van vandaag. Dat de Transatlantische slavernij uniek was omdat het gebruik maakte van propaganda om de chattel slavery effectiever uit te voeren. Op school leren we dat de Europeanen met de ontdekkingstochten in Afrika kwamen en daar een stel wilde, onbeschaafde inboorlingen aantroffen. Zij erkennen dat het niet goed was van de Europeanen om dit te doen en dat het de zwarte bladzijdes uit hun geschiedenis vormen, maar de bladzijdes zijn tot de dag van vandaag nog steeds zwart. De propaganda die zij maakte in bijvoorbeeld de kronieken over de ontdekking en verovering van Guinée waarvan zwarte mensen worden afgeschilderd als lelijk en bezoekers uit de hel, of de verschillende andere stereotyperingen die we reeds in een artikel uiteen hebben gezet, drukken nog altijd door tot vandaag de dag. En dit zou het focuspunt moeten zijn in de herdenking van slavernij. Want enkel excuses dat dit is voorgevallen is niet genoeg om ervoor te zorgen dat mij (zwarte) kinderen voor vol worden aangezien. Wat heb ik eraan als er excuses worden uitgesproken voor wat zij ons eeuwen geleden hebben aangedaan als zij dit niet relateren aan de racistische stereotyperingen die vandaag de dag aan ons worden toegeschreven?
Kan deze kwestie opgelost worden binnen het seculiere kapitalistische systeem? Of is zij juist de oorzaak zoals persoonlijkheden als Anton de Kom, Malcolm X, Kwame Turé en Walter Rodney al jaren geleden hebben aangekaart.
Een recent voorbeeld waarom excuses niet het hoofdonderwerp, maar een bijzaak zouden moeten zijn in deze discussie kwam in de vorm van Yola Hopmans. Deze fractieleider van de VVD in het Gelderse Rheden zei dat we: “niet moeten vergeten dat de slavernij ons ook veel welvaar heeft gebracht.”. Deze uitspraken laten ons op pijnlijke wijze zien dat Keti Koti enkel zien als feestdag absoluut geen verandering teweeg zal brengen. Het kapitalistische concept van eigenbelang lijkt het medeleven in mevrouw Hopmans totaal te hebben weggenomen. De welvaart die het hen heeft gebracht ten koste van miljoenen slaven die wreed zijn losgerukt uit hun koninkrijken, families, godsdienst, cultuur en identiteit moet gezien worden als iets positiefs, aldus Hopmans. Johan Fretz, columnist van het Parool heeft deze verbazingwekkende uitspraak uitmuntend samengevat toen hij schreef: Yola Hopmans is de aardige mevrouw op de plantage, die altijd van die lekkere limonade maakt voor de slaven.
Islam als oplossing
Wij als moslims zouden Islam als oplossing moeten aandragen voor het racismedebat. Iemand zou kunnen zeggen dat er racisme is binnen de Islamitische gemeenschap. En ik zou die persoon gelijk geven, maar is Islam hier de oorzaak van? Waar vinden we in Islam de motivatie om iemand racistisch te bejegenen? Allah ﷻ geeft aan dat ras, cultuur, etniciteit zijn creatie zijn en dat het iets goeds is. Hij ﷻ zegt:
يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ
O mensheid, Wij hebben jullie geschapen uit een man en een vrouw en Wij hebben jullie tot volken en stammen gemaakt, opdat jullie elkaar leren kennen. Voorwaar, de meest edele van jullie is bij Allah degene die het meest (Allah) vreest. Voorwaar, Allah is van alles op de hoogte, Alwetend.
Soera Hoejoeraat ajaa 13
Onze unieke etnische kenmerken zijn dus juist goed en het is middel opdat we elkaar leren kennen. Het enige onderscheid die Allah ﷻ maakt is dat hij onderscheid in de mate van tawqa die we hebben. Geen ander systeem erkent dit op zo’n manier en dwingt bepaalde volkeren om afstand te doen van bepaalde gebruiken, tenzij dit indruist tegen Zijn ﷻ geboden en verboden. Verder is men hierin vrijgelaten en wordt het gezien als deugd en niet als obstakel voor het samensmelten van de bevolking. Omdat wat de moslims bindt is de ‘aqieda van Islam. En dit is een ideologisch verbond. Niet een nationalistisch verbond welke ophoudt te bestaan wanneer de “common enemy” er niet meer is en we de pijlen weer op elkaar richten. Het is ook geen verbond op basis van belang welke ophoudt te bestaan wanneer er geen materieel profijt te behalen is. Nee het is een oneindig verbond die de kleur, taal en etnische gebruiken overstijgt. Het is een verbond welke wordt aangegaan vanwege de Schepper van de mensheid; Allah ﷻ. En waarvan onze geliefde profeet ﷺ ons hierin het beste voorbeeld heeft laten zien in zijn omgang met zijn diverse sahaba رضي الله عنه.
