In het vorige deel van deze serie hebben we de historische context en de opkomst van Erdogan en uiteen gezet. In deel 2 van deze serie zullen we ons focussen op zijn partij, de AK-Partij.
De politieke identiteit van de AK-Partij
Voordat we ingaan op de ideologische politieke identiteit van de AK-partij, nemen we een kijkje naar hoe het concept conservatisme in Turkije wordt toegepast. Hoewel conservatisme in Europa opkwam als een ideologisch, sociaal en politiek idee, was dit in Turkije niet niet het geval. Integendeel, conservatisme kwam naar voren als een reactionaire benadering van strikt repressief staatsbeleid. Deze reactie is een reactie tegen de Republiek. Het is een reactie tegen de onderdrukking van de éénpartijperiode, de gebeurtenissen tijdens de coupperiodes en met name de coup van 28 februari.
Na de éénpartijperiode van de CHP werd de Democratische Partij (DP) opgericht door Adnan Menderes. De Moederlandpartij (ANAP) werd opgericht door Turgut Özal na de coupperiode van de kemalistische militairen. Recep Tayyip Erdoğan heeft de AK-partij opgericht na de coup van 28 februari 1997. Vanuit dit oogpunt kunnen we, als we naar de conservatieve partijen kijken, zeggen dat ze allemaal zijn opgericht als reactie op het repressief beleid van de kemalisten.
“De AK-partij is geen religie-georiënteerde partij. Het begrip van de AK-partij is conservatieve en geavanceerde democratie.”
Recep Tayyip Erdoğan tijdens een persconferentie
De AK-partij is, in tegenstelling van wat veel mensen beweren, geen “Islamitische” partij. De reden van haar oprichting is namelijk niet-Islamitisch. Dit hebben ze zowel in hun partijprogramma’s als in hun verklaringen openlijk aangegeven. Ze hebben openlijk verklaard dat ze een liberale, conservatief-democratische partij zijn.
Er was nog geen maand verstreken na het oprichten van de AK-partij, toen de Russische ambassadeur in Ankara Lebedev Recep Tayyip Erdoğan bezocht in zijn kantoor en het volgende zei: “Ik ben blij dat de AK-partij een Islamitische partij is met een baanbrekende en progressieve denken in Turkije.” Op vragen van leden van de pers op dat moment verduidelijkte Recep Tayyip Erdoğan deze woorden als volgt: “De AK-partij is geen religie-georiënteerde partij. Het begrip van de AK-partij is conservatieve en geavanceerde democratie.”
In 2006 was Erdogan op bezoek in Egypte voor het World Economic Forum. Toen de interviewer aan hem vroeg of de AK-partij een Islamitisch-georiënteerde partij was, zei hij: “Het is zeer verkeerd om de AK-partij en de regering van de AK-partij te omschrijven als een religieuze en Islamitische partij. Dit is uitgesloten en deze kwestie komt duidelijk tot uiting in het programma van de AK-partij. Wij zijn geen religieuze partij. Wij zijn lid van een seculiere, democratische en sociale rechtsstaat en voeren al ons werk binnen dit kader uit.”
Zowel in de binnenlandse politiek als in de buitenlandse politiek heeft Erdogan duidelijk gemaakt dat het niet staat voor Islam. 10 jaar geleden, toen hij toen nog premier van de Republiek Turkije was, bracht Erdoğan een bezoek aan Egypte in verband met een reeks aan bezoeken als gevolg van de Arabische lente. Hij raadde “secularisme” aan als basis voor de nieuwe Egyptische grondwet die moest worden gemaakt na het regime van Mubarak, dat met de Arabische lente omver werd geworpen. Hij zei: “Ik accepteer secularisme niet als anti-religie. Secularisme is niet antireligieus. Wees niet bang voor secularisme.” Deze oproep van Erdogan is een van de duidelijke bewijzen dat hij geen islamitische leider is.
Op 8 december 2009 zei Erdogan tijdens een toespraak aan de Johns Hopkins University na zijn ontmoeting met de Amerikaanse president Barack Obama in het Witte Huis: “Onze partij is geen islamitische partij. Er is geen neo-Ottomaanse beweging in de Republiek Turkije. Het is een slechts een attributie. Degenen die beweren dat er sprake is van verschuivingen proberen de huidige regering te overschaduwen. De verschuiving, die de laatste tijd bewust wordt uitgesproken, is een onterechte claim. Het is een feit dat we sommige tradities en sommige gewoonten in het buitenlands beleid hebben afgeschaft. Er is een Turkije dat in vrede leeft met al zijn buren. Net als een passer blijft de ene voet vast en reis je de wereld rond met de andere. Turkije bevindt zich in deze positie. We zetten onze deuren helemaal open.”
Ik accepteer geen politieke islam. De AK-partij is geen islamitische partij. We zien onszelf als conservatieve democraten.
Erdoğan tijdens een interview met Le Figaro
In een gesprek met de krant Le Figaro op 7 april 2010 verklaarde Erdoğan dat hij veel belang hecht aan zijn bezoek aan Parijs en zei: “Sommige Fransen hebben vooroordelen over ons lidmaatschap (aan de EU). “We moeten eraan werken om deze visie te veranderen”. De interviewer vroeg aan Erdogan: “Ziet u uzelf als een gematigde islamitische partij?” Hij antwoordde: “Zo definiëren we onszelf niet. Er zijn christendemocratische partijen in Europa. Ik accepteer geen politieke islam. De AK-partij is geen islamitische partij. We zien onszelf als conservatieve democraten. Als onze Europese vrienden ons ook zo zien, kunnen zij zich ontdoen van hun vooroordelen over ons.”
In een ander interview schepte toenmalige premier Binali Yildirim, die in opdracht van Erdogan als premier werd aangesteld en meerdere functies binnen de overheid heeft bekleed, op met het volgende gegeven: “Vóór de periode van de AK-partij waren er 2 raki-fabrieken (Turkse alcoholische drank) in Tekirdağ. Nadat de AK-partij aan de macht kwam, waren er 18 fabrieken. Er was eerst één merk, nu zijn er 7 merken”. In de afgelopen 20 jaar is gokken wijdverbreid geworden door legitieme gokspellen. Leningen en rente werden uitgebreid via banken en men ging belasting heffen van de prostitutie-sector. Welke Islamitische methode en welk Islamitisch model wordt gebruikt in dit economische beleid?
Het buitenlands beleid
De relatie van de AK-Partij met het buitenlandse beleid van Amerika begon alreeds in 2001. Toen Amerika na de 9/11 begon met de “War on Terror” en in dit verband een oorlog begon tegen de moslims, verzocht het middels de NAVO steun aan de lidstaten. Turkije heeft meteen hierop in oktober 2001 een Afghanistan-motie voorgesteld in het Turkse parlement om eveneens deze oorlog te steunen. Zowel met het openen van diens luchtruim, maar ook door middel van het sturen van soldaten. Abdullah Gül, die toen nog vicevoorzitter van de AK-partij was zei dat ze het niet eens waren met het meedoen aan een dergelijke grote operatie. De AK-partij heeft sinds zij in 2002 aan de macht kwam niets veranderd aan deze situatie. En zoals we weten heeft deze operatie voortgeduurd totdat Amerika onlangs in 2021 zijn troepen terugtrok uit Afghanistan.
Hetzelfde zien we terug met betrekking tot de hulp aan de Irak-invasie van Amerika in 2003. Amerika startte deze operatie onder het mom van vermoedens van het bezitten van massavernietigingswapens door Saddam Hoessein. Echter, het was duidelijk dat Amerika deze valse beschuldiging deed om moslims te vermoorden en de rijkdommen van Irak uit te buiten. Bovendien waren de Britten heel sterk in Irak en moest Amerika zijn invloed kunnen uitoefenen en de macht overnemen. Dit lukte uiteindelijk met het executeren van Saddam Hoessein. Opmerkelijk was dat Erdogan, toen hij op 14 maart 2003 premier werd, onmiddellijk op 19 maart 2003 een motie voorstelde om Amerika te steunen met de Irakoorlog. Het duurde slechts 24 uur (!) om een akkoord te krijgen van het parlement. Hierna begon Amerika dus uitgebreid gebruik te maken van de vliegbasis Incirlik nabij Adana in het zuiden van Turkije. Tot op de dag van vandaag wordt deze basis door Amerika gebruikt om allerlei operaties uit te voeren in de moslimlanden.
Dit alles toont overduidelijk aan dat Erdogan er geen gras over laat groeien om de Amerikaanse bevelen zo snel mogelijk na te komen. Jammer genoeg wordt dit door de moslims niet opgemerkt en zegt men dat hij niet anders kan. Zij stellen dat Amerika een wereldmacht is en Erdogan enkel doet alsof hij samenwerkt, maar in het geheim een plan heeft. Deze abstracte fantasieën hebben geen enkele verifieerbare grondslag. Sterker nog, als we kijken naar de realiteit en de feiten analyseren vanuit de Islamitische aqeedah, dan zien we dat wat Erdogan doet pertinent in strijd is met de ayaa van Allah (swt):
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلنَّصَٰرَىٰٓ أَوۡلِيَآءَۘ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمۡ فَإِنَّهُۥ مِنۡهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
O, jullie die geloven! Neem niet de Joden en de Christenen als bondgenoten, zij zijn bondgenoten van elkaar. En als één van jullie hen als “bondgenoot neemt, dan behoort hij zeker tot hen. Waarlijk, Allah leidt het onrechtvaardige volk niet.
Soera Al-Maida ajaa 51
Bovengenoemde ayah is een duidelijk verbod wat betreft het nemen van de koeffaar als bondgenoten. Laat staan het meedoen aan een missie waarmee moslims in groten getale worden vermoord. Amerika en de westerse landen exploiteren de macht van Turkije en zijn strategische ligging om de anti-Islamdoelen van het Westen te ondersteunen. Als Erdogan inspraak had gehad in de beslissing van zijn land, zou hij zich onmiddellijk en zonder uitstel hebben teruggetrokken uit deze anti-islam- en moslimalliantie.
En ik had een reactie tegen de moderator van de vergadering.
Erdogan verklaart zijn felle woorden tijdens de Davos-top waarbij hij verklaart dat het gericht was aan de moderator niet tegen Peres.
Het beleid jegens de joodse bezettingstaat
In deze context is het ook belangrijk om de houding van Erdogan ten opzichte van de joodse entiteit te benoemen. Op 29 januari 2009 werd de top in Davos gehouden door het World Economic Forum. Erdogan wendde zich tot Simon Peres, de president van de joodse entiteit, en zei: “One minute! One minute! Uw stem is erg luid. U bent ouder dan ik. Ik weet dat het een kwestie is van schuldgevoelens, waardoor je stem luider is dan de mijne. Mijn stem zal niet zo luid zijn. Je zou het zo moeten weten. Als het op doden aankomt, weet je heel goed hoe je moet doden. Ik weet heel goed hoe jullie kinderen doden en neerschieten op de stranden …” Naar aanleiding van dit incident werd Erdogan door de moslims, van Marokko tot aan Indonesië, geprezen en aangemerkt als de held en de redder van de moslims. Dit was mede te danken aan de Amerikaanse media die dit incident had opgehypet. Hij kwam immers op voor de Palestijnen en sprak zich fel uit tegen Simon Peres. Op deze manier wilden de Amerikanen de populariteit van Erdogan vergroten. Echter, waar men het niet over heeft, is dat Erdogan meteen naar aanleiding hiervan tijdens een gesprek met de pers, het volgende zei: “De moderator, van wie wordt verwacht dat hij een objectieve houding hanteert volgens de internationale forumregels, hield geen rekening met deze regels en wilde de top beëindigen zonder de sprekers, waaronder ikzelf, het woord te geven. Toen ik tussenbeide kwam en het woord nam, stond hij me niet toe mijn mening te uiten. En ik had een reactie tegen de moderator van de vergadering. Ik verliet de vergadering die op het punt stond te eindigen. Ik wilde dit speciaal aan jullie uitleggen. Want ook hier kan het uit de context worden gehaald”
Erdogan heeft dus expliciet toegegeven dat zijn kritiek niet jegens Simon Peres, maar jegens de moderator was. Tot op de dag van vandaag wordt deze actie van hem opgeklopt door de aanhangers van Erdogan, terwijl dit een grote pr-stunt is geweest.
Een perfecte toepassing van “blaffende honden bijten niet”.
In december 2017 dreigde Erdogan de banden met de Joodse entiteit te verbreken als de Verenigde Staten Jeruzalem als hoofdstad zouden erkennen. Dit is niet gebeurd. Noch heeft hij de banden met de Joodse entiteit verbroken, noch heeft hij een standpunt ingenomen ten opzichte van Amerika. Dit terwijl Amerika het land is dat de hoofdstad zal erkennen en met wie de diplomatie relaties moet worden verbroken. Erdogan zei destijds dat een dergelijke erkenning een “rode lijn” is voor moslims. Toen herhaalde hij dezelfde woorden nadat Amerika zijn plan had uitgevoerd om de ambassade daadwerkelijk te verplaatsen en Jeruzalem te erkennen als de hoofdstad van “Israël”. Op 8 mei 2018 zei hij in een televisie-interview met (CNN) dat het besluit van de VS om zijn ambassade naar Jeruzalem te verplaatsen een ernstige fout is.
Toen in 2021 de Joodse soldaten de Palestijnen vermoordden en de mensen in Turkije de straten opgingen om het Turkse leger naar “Israël” te sturen, nam Erdogan enkel genoegen met het “afkeuren” van de acties van de zionisten. Dit was eigenlijk het meest geschikte moment om het bezet land te redden. De moslims waren namelijk allemaal van mening dat de bezetting een halt moest worden toegeroepen en er een definitieve oplossing moest worden gevonden. De toespraken van Erdogan waren echter niets anders dan holle retoriek. We hebben jammer genoeg gezien dat de ‘rode lijnen’ die door Erdogan regelmatig wordt aangehaald, een hallucinatie is van Erdogan, enkel en alleen om met de sentimenten van de moslimgemeenschap te spelen. Een perfecte toepassing van “blaffende honden bijten niet”.
Het beleid in Syrië
Op 5 september 2012 zei Erdogan: “In de kortst mogelijke tijd, als Allah het wil zullen we onze broeders omhelzen. Die dag is nabij, met de toestemming van Allah, zullen we Al-Fatiha lezen bij het graf van Salahaddin Ayyubi, en bidden in de Omajjadenmoskee, en we zullen vrijelijk smeekbedes doen voor onze broeders bij het graf van Bilal al-Habashi, Ibn Arabi, Takia Sulaimaniyah en het treinstation van Hijaz”. Dit was allesbehalve waar. Integendeel, Erdogan voerde het Amerikaanse plan uit in Syrië, dat moest voorkomen dat het regime zou gaan vallen. En de meest prominente daarvan was de terugtrekking door Turkije van strijders die loyaal aan Turkije waren in eind 2016 om ISIS te bestrijden in de stad al-Bab. Dit terwijl de fronten van Aleppo dringend steun en strijders nodig hadden. Zodoende heeft Erdogan door middel van verscheidene operatie vacuüms gecreëerd die door het leger van Assad moesten worden gevuld. Uiteindelijk viel Aleppo in december 2016 in handen van het regime. Hetzelfde scenario probeert Turkije momenteel met Idlib uit te voeren. Alleen wacht zij op terugtrekking van Rusland, omdat Amerika zich niet wil terugtrekken totdat Rusland zich volledig heeft teruggetrokken uit Syrië.
Uit het bovenstaande blijkt dus dat Erdogan in het buitenlandse beleid van Turkije volledig gebonden is aan Amerika. Het kan niet zonder toestemming van Amerika een operatie initiëren. Het land heeft altijd paraat gestaan om militaire steun te verlenen aan Amerikaanse agenten in de regio. Aan Haftar in Libië, Assad in Syrië en Aliyev in Azerbeidzjan.
